Konijnen en knaagdieren

Hoe herkent u een ziek konijn/knaagdier?

Konijn en knagers zijn prooidieren en laten daarom niet snel zien dat ze zich ziek voelen. In de natuur worden ze namelijk sneller uitgekozen door een roofdier als ze hun zwakte laten zien. Dit wil dus niet zeggen dat ze minder pijn voelen dan een hond of kat, ze uiten zich alleen anders en meestal ook later. Signalen van ziekte of pijn zijn onder meer:

• Rustiger gedrag dan normaal, zich terugtrekken
• Vieze ogen / oren / neus / kont
• Slechte vachtconditie
• Verandering in eetlust
• Gewichtsverlies
• Tandenknarsen
• Een zware en/of piepende ademhaling

Aangezien konijnen en knaagdieren vaak pas in een laat stadium laten zien dat ze ziek zijn, is het belangrijk niet te lang af te wachten met een dierenartsbezoek. Ze zijn namelijk nog wel eens zieker dan gedacht. Bij twijfel kunt u altijd naar de praktijk bellen om te vragen of u beter wel of niet (met spoed) langs moet komen met uw dier.

Gestopt met eten?

Bij konijnen en knaagdieren is stoppen met eten een spoedgeval! Hiervoor mag u ons altijd bellen, ook buiten de openingstijden. Een niet-etend konijn of knaagdier is niet iets om nog even aan te kijken, want deze dieren hebben een snelle stofwisseling en kunnen er slecht tegen niet te eten. Als het dier niet eet komt het maagdarmkanaal stil te liggen en raakt het snel in een negatieve spiraal wat de kansen op herstel verslechtert. Een konijn of knaagdier dat stopt met eten kan al binnen enkele dagen overlijden.

Gebitsproblemen

De tanden en kiezen van konijn en sommige knaagdieren groeien levenslang door. Dit betekent dat er relatief snel gebitsproblemen kunnen ontstaan. Voorbeelden zijn olifantstanden bij het konijn, haken aan de kiezen die in de tong of wang prikken of verkeerd gegroeide kiezen die een brug over de tong kunnen vormen bij de cavia.

Gebitsproblemen ontstaan vaak langzaam gedurende maanden tot jaren en kunnen verschillende oorzaken hebben. Een van de dingen die u soms aan uw dier kunt zien is het wel willen eten – enthousiast op het voer afgaan – maar het niet weg krijgen. Soms kwijlen ze ook. Echter, er zijn ook dieren met gebitsproblemen die dit niet laten zien.  

De behandeling

De ernst van de problemen kan sterk verschillen. Bij de minder erge gevallen worden de snijtanden bijgeslepen en kiezen bijgevijld om het overschot aan tanden en de haken op de kiezen te verwijderen. Wij zullen deze behandeling altijd uitvoeren door te slijpen of vijlen, nooit door te knippen. Helaas wordt er nog met regelmaat geknipt in dierenspeciaalzaken en tuincentra, en ook door sommige dierenartsen wordt dit nog gedaan. Dit levert echter afbrekende tanden en scherpe fragmenten op wat letsels in de bek en de kaak kan veroorzaken. Omdat de tanden en kiezen bij knaagdieren doorgroeien, zal deze behandeling wel met regelmaat herhaald moeten worden. Wanneer enkel de tanden moeten worden bijgeslepen voeren wij dit, mits het dier het toelaat, uit zonder verdoving. Wanneer ook de kiezen behandeld moeten worden wordt het dier in slaap gebracht door middel van gasnarcose.

Bij sommige konijnen is de standafwijking zo groot dat je maandelijks de snijtanden moet gaan inkorten om ervoor te zorgen dat het dier kan blijven eten en hebben de tanden eigenlijk geen functie meer. In dat soort gevallen kan ervoor worden gekozen om de snijtanden met wortel en al te trekken zodat deze niet meer teruggroeien. Wanneer net het laatste, zachte stukje van de tandwortel achterblijft, kunnen de tanden alsnog teruggroeien. Dit is een complicatie die ondanks het gebruiken van de juiste techniek helaas nog regelmatig gezien wordt. Konijntjes waarbij de voortanden getrokken zijn passen zich doorgaans goed aan en kunnen nog prima eten.

Jaarlijkse vaccinatie van konijnen

Wij adviseren uw konijn jaarlijks te vaccineren. Dit doen wij om drie virale ziekten te voorkomen. Wij gebruiken hiervoor de entstoffen Nobivac MyxoRHD en Filavac, die na vaccinatie beide een jaar geldig zijn. De ziekten waarvoor we vaccineren, Myxomatose en RHD, lopen doorgaans dodelijk af. Zowel binnen- als buitengehouden konijnen zonder inenting lopen kans een besmetting met een van de virussen. De virussen worden via besmet voer en door stekende insecten overgedragen. Wanneer u langskomt met uw konijn voor vaccinatie wordt het dier ook standaard volledig nagekeken, zodat we zeker weten dat uw dier gezond is voor we de vaccinatie geven. 

Tegen welke ziekten wordt er gevaccineerd?

Konijnen kunnen tegen drie verschillende virale aandoeningen worden gevaccineerd: 

• Myxomatose

Dit is een virusinfectie waarbij op de oogleden, lippen en de huid rond de anus verdikt raakt en knobbelig wordt. Daarnaast krijgen ze koorts en voelen ze zich algemeen ziek. Er is geen medicijn tegen deze aandoening. De enige behandeling is het dier ondersteunen. In de meeste gevallen verloopt de ziekte helaas dodelijk. De infectie wordt verspreid door stekende insecten en/of contact met besmette dieren.

• Rabbit Haemorhagic Disease Type 1

Dit is tevens een virusinfectie. Het konijn sterft snel aan inwendige bloedingen. Soms zijn er vooraf ziekteverschijnselen te zien, maar niet altijd. Deze ziekte wordt verspreid via vliegen, besmette materialen, contact met wilde zieke konijnen of door het voeren van buiten geplukt besmet gras.

Voor RHD Type 1 en Myxomatose is een combinatie-enting beschikbaar van Nobivac. Deze dient jaarlijks herhaald te worden.

• Rabbit Haemorhagic Disease Type 2

Sinds begin 2016 is RHD Type 2 vanuit zuidelijk Europa in opkomst geraakt. Het virus heeft al veel konijnen het leven gekost. De vaccinatie tegen Type 1 geeft geen bescherming tegen Type 2. Inmiddels is er een werkend vaccin voor RHD Type 2 beschikbaar van Filavac. Ook deze enting dient jaarlijks herhaald te worden.

Sterilisatie & Castratie

U kunt bij ons terecht voor de sterilisatie of castratie van uw konijn of knaagdier. Bij konijnen is het te adviseren voedsters (vrouwtjes) te steriliseren ter preventie van baarmoedertumoren op latere leeftijd. Tevens kan het dominant gedrag en agressie tegen gaan. De ingreep kan vanaf een leeftijd van zes maanden worden uitgevoerd, indien mogelijk wachten we echter liever tot de dieren de leeftijd van een jaar bereikt hebben.

Een rammelaar (mannetjes) kan vanaf een leeftijd zes maanden gecastreerd worden. Redenen om een mannelijk konijn te castreren zijn: sproeien in huis, ongewenst seksueel gedrag, agressie naar de eigenaar of soortgenoten en natuurlijk ongewenste nakomelingen.

De overige knaagdieren vrouwtjes worden niet standaard gesteriliseerd, tenzij daar een medische noodzaak voor is.  Castratie van de mannelijke knaagdieren kan bij ons ook, de leeftijd waarop dit kan verschilt per diersoort.

Voor alle operaties bij konijnen en knaagdieren geldt dat ze niet mogen vasten voor de ingreep, dat we de narcose aanpassen op de diersoort en zo veilig mogelijk houden en zorgen dat de dieren snel weer wakker worden middels een speciale injectie direct na de ingreep. Indien u uw dier normaal gesproken buiten houdt zal deze meestal een tot enkel dagen binnen moeten zitten na de operatie.